Rezerwat Prządki – Unikalne Ostańce Skalne w Podkarpackiem

Rezerwat przyrody Prządki, fot. Tomasz Dębiec
Rezerwat Prządki – Unikalne Ostańce Skalne w Podkarpackiem
Zaledwie 12 kilometrów od Krosna, przy trasie prowadzącej do Rzeszowa, znajduje się jeden z najbardziej fascynujących rezerwatów przyrody w południowo-wschodniej Polsce. Rezerwat Prządki kryje w sobie nie tylko unikalne formacje geologiczne sprzed dziesiątek milionów lat, ale wiążą się z nim także legendy, które od niepamiętnych czasów budzą wyobraźnię mieszkańców Podkarpacia.
Najważniejsze informacje
- Rezerwat Prządki im. prof. Henryka Świdzińskiego to rezerwat przyrody nieożywionej chroniący ostańce z gruboziarnistego piaskowca ciężkowickiego
- Znajduje się w gminie Korczyna, na pograniczu wsi Czarnorzeki i Korczyny, niedaleko Krosna
- Bezpłatny parking i wstęp, czarny szlak długości około 1 km, czas przejścia spokojnego zwiedzania to 1,5-2 godziny
- Skały powstały 35-55 milionów lat temu, najwyższe mają ponad 20 metrów wysokości
- Nazwa rezerwatu pochodzi od legendy o dziewczętami zamienionymi w kamień za przędzenie lnu w Niedzielę Wielkanocną
- W pobliżu znajdują się ruiny zamku Kamieniec w Odrzykoniu
Historia i Znaczenie Rezerwatu
Rezerwat przyrody Prządki ma wyjątkowe znaczenie w historii ochrony przyrody w Polsce. Utworzony 14 lutego 1957 roku, był pierwszym rezerwatem skalnym w południowo-wschodniej Polsce. To właśnie tutaj, na terenie rezerwatu o powierzchni 13,63 hektara, możemy obserwować efekty pracy natury trwającej przez miliony lat.
Od 2009 roku rezerwat nosi imię prof. Henryka Świdzińskiego – wybitnego geologa, specjalisty od geologii złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. To właśnie Świdziński opracował projekt rezerwatu już w okresie międzywojennym, dokładnie w 1932 roku, choć jego realizacja musiała poczekać ponad dwie dekady.
Teren rezerwatu położony jest w obrębie Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego i stanowi charakterystycznym elementem krajobrazu tego regionu. Ciekawostką jest fakt, że w rezerwacie odkryto cmentarzysko kurhanowe z wczesnego średniowiecza, co może świadczy o tym, że te niezwykłe formacje skalne od wieków budzą u ludzi zainteresowanie i podziw..
Geologia i Budowa Skalna
Najważniejszym elementem rezerwatu jest grupa ostańców skalnych zbudowanych z gruboziarnistego piaskowca ciężkowickiego pochodzącego z dolnego eocenu. Te niezwykłe skały powstały 35-55 milionów lat temu, kiedy teren dzisiejszego Pogórza Dynowskiego znajdował się jeszcze pod wodą.

Rezerwat przyrody Prządki, fot. Tomasz Dębiec
Poszczególne skały osiągają wysokość ponad 20 metrów i tworzą powierzchnie gąbczaste oraz charakterystyczne struktury komórkowe, zwane potocznie “grzybami skalnymi”. Najwyżej położony punkt rezerwatu znajduje się na wysokości około 526 m n.p.m.
Proces powstawania tych formacji to fascynująca opowieść o sile natury. Piaskowce ciężkowickie są stosunkowo odporne na erozję, jednak pod wpływem działania czynników atmosferycznych, wody oraz różnic temperatury, uległy one selektywnej erozji. W efekcie powstały oryginalne formy, które w grupie skał zwanych Prządkami mają swoje własne nazwy: Prządka-Matka, Prządka-Baba, Zbój Madej czy Herszt.
Legenda o Prządkach
Nazwa rezerwatu pochodzi od lokalnej legendy, która od niepamiętnych czasów przekazywana jest z pokolenia na pokolenie. Według tej opowieści, dawno temu na zamku Kamieniec mieszkała matka z dwójką córek. Pewnej Niedzieli Wielkanocnej – dnia świątecznego, kiedy wszyscy mieszkańcy udawali się do kaplicy zamkowej na mszę – dziewczęta postanowiły zostać w domu i kontynuować przędzenie lnu na suknie ślubne.
Matka wielokrotnie nawoływała córki, by porzuciły pracę i poszły z nią do kaplicy. Jednak dziewczęta, zajęte przygotowaniami do ślubów, zignorowały jej prośby. Rozgniewana matka przeklęła swoje córki za brak bojaźni bożej i lekceważenie świętych dni. W tej samej chwili dziewczęta zamieniły się w kamienie – powstały głazy, które do dziś możemy podziwiać w rezerwacie.
Ta legenda stanowi przestrogę przed łamaniem świętości niedzieli i jest ważnym elementem dziedzictwa kulturowego regionu. Pokazuje też, jak bardzo w przeszłości mieszkańców wsi szanowali tradycje religijne i jak ważne było przestrzeganie zasad wiary.
Dojazd i Parking
Dotarcie do rezerwatu Prządki jest stosunkowo proste dzięki przebiegającej przy jego granicy drodze. wojewódzkiej nr 991 łączącej Krosno z Rzeszowem. Przy wejściu do rezerwatu znajduje się bezpłatny parking na około 20 samochodów, co z reguły pozwala na zaparkowanie, niemniej w weekendy może być tu trudno znaleźć miejsce.
Jeśli jednak główny parking okaże się zapełniony, można skorzystać z alternatywnych miejsc postojowych:
- Płatny parking we wsi Czarnorzeki, około 500 metrów wcześniej
- Bezpłatny parking przy kościele w Czarnorzekach, oddalony o 10 minut spacerem
- Możliwość pozostawienia samochodu przy zamku Kamieniec w Odrzykoniu, około 2 km od rezerwatu
Szlak i Zwiedzanie
Zwiedzanie rezerwatu ułatwia dobrze oznakowany czarny szlak turystyczny o długości około 1 km, prowadzący przez najciekawsze ostańce skalne. Czas przejścia w jedną stronę wynosi około 20 minut, jednak zalecany czas na spokojne zwiedzanie to 1,5-2 godziny.
Wstęp do rezerwatu jest bezpłatny i możliwy przez całą dobę, co czyni to miejsce dostępnym dla wszystkich miłośników przyrody. Na trasie znajduje się wiata wypoczynkowa oraz mapa orientacyjna przy parkingu, które ułatwiają planowanie zwiedzania.
Ważne jest przestrzeganie zasad obowiązujących na terenie rezerwatu:
- Obowiązkowe poruszanie się wyznaczonymi ścieżkami
- Zakaz wspinaczki na skały
- Zakaz schodzenia z wyznaczonego szlaku
Szlak jest łatwy i odpowiedni dla rodzin z dziećmi, nie wymaga specjalistycznego przygotowania turystycznego. To doskonałe miejsce na wyprawę dla całej rodziny, niemniej teren jest zbyt wyboisty by próbować poruszać się tu z wózkami dziecięcymi..
Flora i Fauna Rezerwatu
W rezerwacie dominują zespoły grądu i buczyny karpackiej, szczególnie na południowym zboczu wzgórza. Wśród rzadkich gatunków roślin warto wymienić paprotkę zwyczajną, podrzeń żebrowiec oraz kruszynę pospolitą. Szczególnie interesującym gatunkiem jest pierwiosnek wyniosły, który stanowi charakterystyczny element flory tego obszaru.

Podrzeń żebrowiec fot. Jerzy Opioła / Wikipedia
Z fauny leśnej na terenie rezerwatu spotkać można:
- Ssaki: jelenie, myszy, wiewiórki, nornice
- Ptaki: bogata awifauna typowa dla lasów karpackich
- Płazy i gady: salamandry plamiste, traszki, jaszczurki, zaskrońce
Jodła pospolita również rośnie w obrębie rezerwatu, tworząc wraz z bukami malowniczy krajobraz górski charakterystyczny dla Beskidu Niskiego.
Atrakcje w Pobliżu
Jedną z największych atrakcji w pobliżu rezerwatu są ruiny gotyckiego zamku Kamieniec w Odrzykoniu, oddalone o około 2 km. Zamek można osiągnąć czerwonym szlakiem turystycznym, a marsz zajmuje około 30 minut.
Historia Zamku Kamieniec
Zamek Kamieniec pełnił w średniowieczu istotną rolę w systemie obronnym regionu, chroniąc szlak handlowy z Polski na Węgry przez Przełęcz Dukielską. W 1399 roku zamek odwiedził król Władysław Jagiełło podczas objazdu granic królestwa.

Zamek Kamieniec, fot. Tomasz Dębiec
Historia zamku jest ściśle związana z konfliktami majątkowymi opisanymi przez Aleksandra Fredrę w “Zemście”. Spór sądowy z 1606 roku zakończył się dopiero w 1638 roku ślubem Mikołaja Firleja z Zofią Skotnicką, co zakończyło wieloletni konflikt o majątek.
Wstęp do zamku kosztuje 5 zł, a zabytek otwarty jest od kwietnia do października. To doskonałe uzupełnienie wizyty w rezerwacie, pozwalające na głębsze poznanie historii regionu.
Informacje Praktyczne
Element | Szczegóły |
Powierzchnia rezerwatu | 13,63 hektara |
Najwyższy punkt | 526 m n.p.m. |
Długość szlaku | około 1 km |
Czas zwiedzania | 1,5-2 godziny |
Parking | bezpłatny na 20 aut |
Wstęp | bezpłatny, całą dobę |
Sezon | cały rok, najlepiej IV-X |
Rezerwat jest dostępny przez cały rok, jednak najdogodniejsze warunki do zwiedzania panują od kwietnia do października. Zimą należy zachować szczególną ostrożność ze względu na możliwe oblodzenie ścieżek.
Teren jest zarządzany przez Nadleśnictwo Kołaczyce podlegające Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie. Bezpośredni nadzór sprawuje leśniczy Leśnictwa Odrzykoń.
FAQ
Czy wstęp do rezerwatu Prządki jest płatny? Nie, wstęp jest bezpłatny i możliwy przez całą dobę.
Ile czasu zajmuje zwiedzanie rezerwatu? Około 1,5-2 godziny na spokojne zwiedzanie wszystkich atrakcji.
Czy można wspinać się na skały? Nie, obowiązuje zakaz wspinaczki i schodzenia z wyznaczonego szlaku.
Gdzie zaparkować samochód? Przy wejściu do rezerwatu jest bezpłatny parking na 20 aut, dostępne są też alternatywne parkingi.
Skąd pochodzi nazwa “Prządki”? Od legendy o dziewczętach zamienionych w kamień za przędzenie w święto.
Czy rezerwat jest dostępny zimą? Tak, ale należy zachować ostrożność ze względu na oblodzenie.
Ile kosztuje wstęp do zamku Kamieniec? 5 zł bez przewodnika, zamek otwarty od kwietnia do października.
Czy szlak jest trudny? To łatwy szlak odpowiedni dla całej rodziny, nie wymaga specjalnego przygotowania.
Rezerwat przyrody Prządki to wyjątkowe miejsce, gdzie geologia spotyka się z legendą, a nauka z kulturą ludową. Te unikalne ostańce skalne w Beskidzie Niskim oferują nie tylko piękne widoki i ciekawą scenerię do spacerów, ale także głęboki wgląd w historię naszej planety i tradycje regionu. Połączenie łatwej dostępności, bogatej historii i unikalnych walorów przyrodniczych czyni rezerwat Prządki idealnym celem wycieczki dla każdego, kto szuka czegoś więcej niż tylko standardowej atrakcji turystycznej.
- 13.06.2025
Najnowsze wpisy
- Magurski Park Narodowy
- Rezerwat Prządki – Unikalne Ostańce Skalne w Podkarpackiem
- Wypalanie traw – skutki przyrodnicze i prawne
- Celebryta Dąb Bartek
- Pszczoły w lesie
- Jemioła – półpasożyt rośnie w siłę
- Leśne rarytasy
- Sosna zwyczajna
- Jak odróżnić świerka od jodły?
- Jak odróżnić dąb szypułkowy od bezszypułkowego?
Kategorie
- Bajka o sarnie
- Bartnictwo
- Bielik
- Blog
- Bocian czarny
- Dąb
- Drewno
- Drzewa
- Drzewa pomnikowe
- Dzięcioły
- Edukacja leśna
- Jeleń
- Las
- Ochrona gatunkowa
- Ochrona przeciwpożarowa
- Ochrona przyrody
- Ochrona ścisła
- Pomniki przyrody
- Pożar
- Pszczelarstwo
- Ptaki
- Sarna
- Ścieżki edukacyjne
- Tablice edukacyjne LP
- Uncategorized
- Wycieczki do lasu